3/2/13

Από τη Λέρο στη Λέγκω

Πρόσφατα  ένα νεογέννητο βρέφος μεταφέρθηκε από τον τόπο κατοικίας του στη Λέρο στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου με συμπτώματα υποθερμίας, δύσπνοιας και πολυοργανικής βλάβης, όπου και κατέληξε. Σύμφωνα με το ιατροδικαστικό πόρισμα το βρέφος πέθανε από υποσιτισμό, ενώ ο ιατροδικαστής δηλώνει σε ρεπορτάζ της τοπικής εφημερίδας :
«Λυπάμαι πολύ στην σημερινή εποχή να υπάρχουν τέτοιοι θάνατοι. Η μητέρα του, αν δεν ήξερε τι έπρεπε να κάνει, μια πόρτα ενός σπιτιού να χτυπούσε, θα της έλεγαν, θα της έδιναν κάποιες συμβουλές»  (εφ. Πατρίς, 25.1.2013)
Όμως όταν γίνεται επίκληση της «σημερινής εποχής» για το αδικαιολόγητο του θανάτου του βρέφους, αφενός δεν μπορεί να επιρρίπτεται η ευθύνη αποκλειστικά στην μητέρα παραβλέποντας την πραγματικότητα του ΕΣΥ και δη σε συνθήκες οικονομικής κρίσης. Αφετέρου δεν μπορεί να προτείνεται ως λύση η υποκατάσταση  της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας με τη χρήση τυχόν κοινωνικών δικτύων, δηλαδή συγγενών, γειτόνων, φίλων κλπ. Αυτά δε συνάδουν με τη «σημερινή εποχή» αλλά μάλλον με την προνεωτερική.
Οι δε εκκλήσεις της μητέρας για βοήθεια σε φόρουμ για γονείς, στο κοινωνικό δίκτυο δηλαδή που διέθετε, μάλλον κλονίζουν τη δήλωση του ιατροδικαστή. Σύμφωνα με τις δημοσιεύσεις της στο φόρουμ αδυνατούσε να βρει παιδίατρο. Συμπτωματικά, ακριβώς ένα χρόνο πριν το τραγικό συμβάν οι κάτοικοι της Λέρου είχαν απευθύνει επιστολή διαμαρτυρίας στον Υπ.Υγείας επειδή ο μοναδικός παιδίατρος στο ακριτικό νησί, σε «ένα νησί με 9.000 μόνιμους κατοίκους  και περίπου 3.000 παιδιά», ήταν αναγκασμένος να μεταβαίνει στην Πάτμο για να καλύπτει τις εκεί ανάγκες του πληθυσμού.
Στο ίδιο ρεπορτάζ, ο μαιευτήρας που παρακολουθούσε την μητέρα κατά την εγκυμοσύνη της, την περιγράφει ως μια γυναίκα «ιδιόρρυθμη»,  η οποία στο ιατρικό ιστορικό ανέφερε πως βρισκόταν στον 5ο μήνα ενώ ήταν επίτοκος και που, ως λεχώνα, ζητούσε επίμονα να της χορηγηθεί χάπι για διακοπή του θηλασμού, αίτημα που τελικά ικανοποιήθηκε.  Το σχόλιο του μαιευτήρα είναι εύγλωττο:
«Δεν είμαι ειδικός για να σχολιάσω την ψυχολογική ή νοητική τους κατάσταση. Ξέρω μόνο πως πολλές μητέρες με χαμηλό IQ κάνουν παιδιά και τα φροντίζουν στην εντέλεια, γιατί λειτουργεί το μητρικό ένστικτο».
Και πάλι, το σαφές έλλειμμα ενός δικτύου υπηρεσιών για την υποστήριξη της μητρότητας δεν επισημαίνεται καν, αν και είναι γνωστό πως κάθε νεογέννητο αφήνεται στην τύχη του μετά το εξιτήριο από το μαιευτήριο.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, αποτελεί πρακτική ρουτίνας η επισκέψη κατ’οίκον στις λεχώνες από ειδικούς επαγγελματίες υγείας (συνηθέστερα επισκέπτες υγείας). Η χρησιμότητα μίας τέτοιας υπηρεσίας έγκειται στο ότι πραγματοποιείται εκτίμηση των συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας του περιβάλλοντος του νεογέννητου, της ανάπτυξής του, αλλά και της ψυχικής υγείας της μητέρας, όταν μάλιστα η επιλόχειος κατάθλιψη εμφανίζεται στο 15% των γυναικών και η συμπτωματολογία της μπορεί να είναι τόσο ισχυρή ώστε να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή της μητέρας ή/και του βρέφους. Δεν ισχυρίζομαι προφανώς ότι έπασχε από επιλόχειο κατάθλιψη η συγκεκριμένη μητέρα. Δεν μπορούμε να ξέρουμε. Δεν έτυχε εξάλλου, όπως και η πλειονότητα των γυναικών που γεννούν σε αυτόν τον τόπο, στοιχειώδους υποστήριξης.
Αντί λοιπόν να μας απασχολήσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι παραμεθόριων περιοχών στην πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη και το έλλειμμα σε υπηρεσίες πρόληψης, πολλοί έσπευσαν να συνταχθούν με την άποψη ότι ο θάνατος του βρέφους είναι απόρροια της «εγκληματικής παραμέλησης». Η μέχρι σήμερα παρωχημένη victim-blaming προσέγγιση στον χώρο της υγείας, ότι δηλαδή το ίδιο το θύμα ευθύνεται αποκλειστικά για την κατάστασή του, φαίνεται να επανακάμπτει και μάλιστα μέσα σε συνθήκες διάλυσης του ΕΣΥ.
Δεν φταίει το ΕΣΥ που δεν παρέχει αποδοτικές υπηρεσίες πρόληψης, φταις εσύ που δεν πρόσεχες. Δεν φταίει το ΕΣΥ που δεν έχει επαρκές προσωπικό, τεχνικό εξοπλισμό και υποδομές για να σε περιθάλψει, φταις εσύ που νόσησες. Ομοίως, δεν φταίει το ΕΣΥ που δεν παρέχει καμία στήριξη στην μητρότητα μετά την αποχώρησή σου από το μαιευτήριο, φταις εσύ που ήσουν κακή μητέρα. Αλλά η χειρότερη μητέρα είναι η Λέγκω του Μαρκόπουλου: «Στην κυρά μάνα μας μη δίνετε βοήθεια, ούτε μαγκούρα στο προσκέφαλο σιμά, γιατί θα δέρνει κάθε μέρα τα παιδιά της κι όταν μιλάω θα με λέει αληταρά».

12 σχόλια:

el Romandante είπε...

είσαι πάντως η πρώτη που θίγεις το ζήτημα της επιλόχειας κατάθλιψης, από ό,τι έχω διαβάσει μέχρις στιγμής για αυτό το τραγικό θέμα.

Ο μαιευτήρας που την είδε δεν είναι ειδικός στο να διαγνώσει κατάθλιψη. Δεκτό. Να την υποπτευθεί, όπως ο τριτοετής φοιτητής ιατρικής θα μπορούσε, όμως; Να τη παραπέμψει σε κάποιον ειδικό θα μπορούσε; απ' ότι γνωρίζω στ Λέρο υπάρχουν ψυχίατροι.

Διαπιστώνω το θυμό μου σε αυτό το σχόλιο, αλλά δε μπορώ να μη δω και μια αμέλεια από άτομα και υπηρεσείες που μπλέχτηκαν στην υπόθεση πριν αυτή καταλήξει έτσι.

J95 είπε...

το θύμα είναι το μωρό.

Είπα να στο θυμίσω.

J95 είπε...

Θυμίζω επίσης ότι η άποψη πως οι μητέρες με επιλόχεια κατάθλιψη μπορούν να βλάψουν το μωρό τους είναι μύθος, με ακριβώς ΜΗΔΕΝ καταγεγραμμένα περιστατικά. Το να σκοτώνεις το μωρό σου είναι σύμπτωμα άλλης ψυχασθένειας, όχι επιλόχειας κατάθλιψης.

Αναρωτιέμαι Niemandsrose, στο δικό σου κόσμο κανένας δεν είναι υπεύθυνος για τίποτα, εκτός από το κράτος; Όλοι είστε ανήλικοι και ακαταλόγιστοι;

ο κυριος αμ είπε...

Τι μπορούμε να συμπληρώσουμε , σε ένα τραγικό γεγονός . Ίσως το ότι αυτό από μόνο του , είναι μια εικόνα της κοινωνίας , φτάνει ;
Παρακολούθησα την ιστορία , από την αρχή , από τα ΜΜΕ , όσο μπορούσα . Χωρίς να καμώνομαι τον ειδικό , το μυαλό μου πήγε στην κατάθλιψη . Αυτό όμως δεν έχει σημασία . Οι ελλείψεις είναι τραγικές και σε κάποιους τομείς , αυτές είναι και εγκληματικές . Πολύ πρόσφατα , διαπίστωσα , πως σε Κ.Υ. που λειτουργεί μέσα στα όρια Βιομηχανικής Ζώνης με χιλιάδες εργαζόμενους , δεν υπήρχε απινιδωτής ....

el Romandante είπε...

στο συγκεκριμένο περιστατικό στο θάνατο του παιδιού συνέβαλε ως επί το πλείστον η τραγική αμέλεια της μητέρας στο να ανταποκριθεί στις βασικές του ανάγκες.

Δε μπορείς να αποκλείσεις τη κατάθλιψη ως αίτιο για την αμέλεια και τις συνέπειες που αυτή μπορεί να έχει. Ειδικά όταν δεν υπάρχει υποστηρικτικό δίκτυο ή υπηρεσίες να σκανάρουν τη κατάθλιψη ή το emotional detachment.

J95 είπε...

απαντήθηκε το ερώτημά μου: ατομική ευθύνη και πλήρης έλεγχος των πράξεών σου οι οποίες είναι 100% υπεύθυνες υπάρχει σε περίπτωση που κάποιος (αφού στην εφηβική ηλικία δει τον κολλητό του με μια σφαίρα στο κεφάλι) τη βλέπει εκδικητής, ζώνεται το ΑΚ47 και αρπάζει ομήρους.

Ιδιαίτερα αν μας γυαλίζει σα γκομενάκι.

Τελικά το "μαμάδες βορείων προαστίων" άλλη έπρεπε να το είχε γράψει.

Αθ. Αναγνωστoπουλος είπε...

Niemandsrose,

το ύφος αυτού του άρθρου σου είναι εντελώς διαφορετικό από το προηγούμενο. Δεν είναι ζήτημα διαφορετικών (παρα)λογοτεχνικών ειδών, είναι ζήτημα επαφής με την πραγματικότητα.

Έγραψες αρχικά εν θερμώ ένα άρθρο βασισμένο στο τίποτα με λίγη δόση από μηδέν. Αυτό δεν είναι και για σκότωμα, όλοι έχουμε γράψει πράγματα που τα μετανιώσαμε μετά.

Αυτό όμως είναι ακριβώς το πρόβλημα με σένα. Ενώ αποδείχθηκε ότι η κακούργα το σκότωσε το παιδί, για να το πούμε πολύ απλά, εσύ δεν παραδέχεσαι ότι έκανες λάθος όταν διέγνωσες αιτιότητα ανάμεσα στο μνημόνιο, άρα στις περικοπές στο ΕΣΥ, άρα στην έλλειψη παιδιάτρου, και στον θάνατο του νεογνού.

Αν η πραγματικότητα δεν ταιριάζει με το ιδεολογικό σχήμα που είχες στο κεφάλι σου, τόσο το χειρότερο για αυτήν: επανέρχεσαι με νέο άρθρο, όπου (με λιγώτερο μελοδραματικούς τόνους) αμφισβητείς την αξιοπιστία του ιατροδικαστή, πάλι πίσω από το πληκτρολόγιό σου.

Λες και ο ιατροδικαστής δεν έχει νιώσει στο πετσί του τις περικοπές ή λες και είχε προηγούμενα με την κακούργα.

Αυτό με στενοχωρεί πιο πολύ: αν η ίδια η κακούργα ερχόταν και παραδεχόταν ότι εκείνη φταίει, θα έγραφες πάλι ένα ιδεολογικά φορτισμένο άρθρο, αυτήν την φορά για την ανδροκρατούμενη κοινωνία και τα βάρη που φορτώνει στις ανήμπορες νέες μητέρες, και πού είναι το κράτος να στείλη σπίτι μας μια κοινωνική λειτουργό όταν την έχουμε ανάγκη και τι έκανε ο πατέρας ο άσπλαχνος αντί να είναι δίπλα στην μάνα του παιδιού του και τέτοια.

Δεν είναι ντροπή να παραδέχεσαι το λάθος σου.

Niemandsrose είπε...

@Αθανάσιος Αναγνωστόπουλος,
εσύ κι εγώ μόνο παράλληλους μονολόγους μπορούμε να αναπτύξουμε, και γι' αυτό αμφιβάλλω ότι έχει κάποιο νόημα η απάντησή μου προς εσένα. Ας δοκιμάσω όμως.

α. Μεταξύ του δικού μου λάθους (sic) δλδ ανάπλασης μίας ιστορίας από την επικαιρότητα σε μορφή ποστ (παραλογοτεχνική μορφή κατά τη δική σου εκτίμηση, που δε συμμερίζομαι προφανώς) και του δικού σου λάθους, να με κατηγορήσεις πως συγγράφω το "ο Αγών" μου σε ποστάκια, μάντεψε ποιο βαραίνει περισσότερο.

β. Τι σε κάνει να πιστεύεις πως η πραγματικότητα είναι κάτι που εσύ κι εγώ θα μπορούσαμε ποτέ να δούμε με όμοιο τρόπο; Και αν δεν στέκεται εκεί έξω -από μας- αντικεμενική και αναμφισβήτητη, γιατί την επικαλείσαι;

γ. Τι σε κάνει να πιστεύεις πως ξέρεις περισσότερα από μένα σε ό,τι αφορά την επιλόχειο κατάθλιψη και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει (και) στο βρέφος; Γιατί κάνεις γαργάρα το σχετικό επιχείρημα;

δ. Τι σε κάνει να πιστεύεις πως ο ιατροδικαστής είναι κάποιου είδους αυθεντία που δεν επιδέχεται όχι αμφισβήτησης αλλά κριτικής σε ένα ευρύτερο πλαίσιο συζήτησης του θέματος; Τι σε κάνει να πιστεύεις πως το επιστημονικό έργο διαχωρίζεται αυστηρά από το αξιακό σύστημα του καθενός και τις πολιτικές του θέσεις;

ε. Τι κατάλαβες από τη victim-blaming προσέγγιση στην υγεία όταν επανέρχεσαι να μου επαναλάβεις -πόσες φορές; - τα σχετικά περί "κακούργας" μάνας;

στ. Και έστω ότι επρόκειτο για κακούργα (μα τι έκφραση!). Ποια υποστήριξη της μητρότητας επιφυλάσσει το κράτος πρόνοιας ώστε να προστατεύσει το νεογνό που θα είναι εξ ορισμού έρμαιο στα χέρια της "κακούργας";

ζ. Δεν αμφισβητώ το πόρισμα ως προς τα αίτια θανάτου του βρέφους, όπως επιχειρείς να με κατηγορήσεις, αλλά προσθέτω κάποιες άλλες διαστάσεις στο περιστατικό που, αν επιτρέπεις, δεν είναι αντικείμενο κανενός ιατροδικαστικού πορίσματος.

Αθ. Αναγνωστoπουλος είπε...

Συνεχίζοντας και ολοκληρώνοντας τους παράλληλους μονολόγους, κάνω τον εξής παραλληλισμό:

Διάβασε πρώτα αυτό το έμεσμα:

http://www.blemilo.com/2012/10/blog-post_8.html

Ο ΝΛ διάβασε κάπου, σε κάποια χρυσαυγίτικη σελίδα προφανώς, ότι ο Άγκο πήρε ιθαγένεια. Χωρίς πολλή πολλή περιττή σκέψη, το αναπαρήγαγε. Μόλις διαπίστωσε το σφάλμα του, τι έκανε; Είπε "συγνώμη, λάθος";

Όχι βέβαια.

Ποτέ δεν θα άφηνε ένα βαρετό πράγμα σαν την πραγματικότητα να του χαλάση την καλώς τακτοποιημένη ιδεοληψία. Δεν άλλαξε ούτε κεραία από το άρθρο του.

Αυτή η αντίληψη και χειραγώγηση των πραγματικών περιστατικών ίσως σου είναι οικεία. Οι ιδεολογίες μπορεί να διαφέρουν, η άρνηση όχι.

Niemandsrose είπε...

@ Αθ. Αναγνωστoπουλος , τι σε κάνει να πιστεύεις πως το δίκιο είναι με το μέρος σου, η ανθυποεπιχειρηματολογία περί "κακούργας" μάνας; Τι σε κάνει να πιστεύεις ότι τα όσα λες περί "καλώς τακτοποιημένη ιδεοληψίας" δεν βρίσκουν εφαρμογή στα όσα λες;
Κρίμα γιατί είχα πιστέψει κάποιες φήμες πως είσαι από τους πιο ευφυείς και ικανούς συνομιλητές μεταξύ των αντιπάλων.

Αθ. Αναγνωστoπουλος είπε...

"τι σε κάνει να πιστεύεις πως το δίκιο είναι με το μέρος σου, η ανθυποεπιχειρηματολογία περί "κακούργας" μάνας; "

Ότι το μωρό πέθανε από πείνα όταν το είχε η μάνα του. Πράγμα που επιβεβαιώνεται από ιατροδικαστική έκθεση.

Εσένα;

Η ιδεολογία σου;

Niemandsrose είπε...

Πριν την ιατροδικαστική εξέταση τι είδους πρόληψη είχε προσφερθεί ώστε η "κακούργα" να μην αφήσει το παιδί να πεθάνει από ασιτία;