Ντοκυμαντέρ για την αυτοκτονία

Η Γέφυρα (The Bridge) είναι ένα ντοκυμανταίρ για την αυτοκτονία, για όσους πήδηξαν στο κενό από την Golden Gate Bridge του Σαν Φρανσίσκο της Αμερικής. Οι στατιστικές λένε πως κάθε δεκαπέντε μέρες ένας άνθρωπος αυτοκτονεί πέφτοντας από τη γέφυρα. 1300 άτομα βούτηξαν στο κενό από το 1937 που χτίσθηκε μέχρι σήμερα.

To 2006 ο Eric Steel, που ως τότε ήταν παραγωγός ταινιών, αποφασίζει να κάνει το σκηνοθετικό του ντεμπούτο και το θέμα της ταινίας του θα ήταν οι αυτόχειρες της γέφυρας του Σαν Φρανσκίσκο. Παίρνει άδεια από τις αρχές με την πρόφαση να γυρίσει ένα ντοκυμανταίρ γύρω από την μυθική ομορφιά της Golden Gate αλλά τελικά αυτό που κάνει είναι κάτι άλλο.

Στήνει για ένα χρόνο δύο κάμερες με οπερατέρ που βιντεοσκοπούν όλο το εικοσιτετράωρο από τη μία και την άλλη πλευρά κάτω από τη γέφυρα. Το αποτέλεσμα για τον Steel και το συνεργείο του ήταν να κινηματογραφήσουν 23 αυτοκτονίες. Οι κάμερες κατέγραψαν επίσης τη διάσωση μιας κοπέλας από έναν περαστικό, την από θαύμα διάσωση ενός τύπου από μία φώκια (!), έχασαν μόλις μία πτώση και βοήθησαν να σωθούν 6 άτομα καλώντας τους φύλακες.

Μετά, ο Steel και οι συνεργάτες του, αναζήτησαν και πήραν συνεντεύξεις από φίλους και συγγενείς των αυτόχειρων αλλά και αυτόπτες μάρτυρες. Οι περισσότεροι μίλησαν για ψυχική ασθένεια, κατάθλιψη, σχιζοφρένεια ή κατάχρηση ουσιών. Το θέμα είναι πως ο Steel πήρε τις συνεντεύξεις χωρίς να αποκαλύψει πως είχε κινηματογραφήσει τα αγαπημένα τους πρόσωπα να αυτοκτονούν πέφτοντας από τη γέφυρα. Δεύτερη πουστιά, και μάλιστα χειρότερη από την πρώτη. Γιατί μπορώ να δείξω μια συμπάθεια όταν εξαπατείς τις πανταχού παρούσες και ανεγκέφαλες αμερικάνικες αρχές. Αλλά τους φίλους και τις οικογένειες των αυτόχειρων, γιατί και με ποιο δικαίωμα;

Γιατί αποφάσισε να γυρίσει αυτό το ντοκυμανταίρ; Σε μια συνέντευξη στο BBC είπε πως ήθελε να λειτουργήσει η ταινία του ως ένα ερέθισμα για έναν πιο ειλικρινή διάλογο για τη σχέση της ψυχικής νόσου και της αυτοκτονίας. Δηλαδή ο Steel θεωρεί άρρηκτα συνδεδεμένη την εθελούσια έξοδο από τον μάταιο τούτο κόσμο με την ψυχική ασθένεια; Τόσο απλά και γραμμικά είναι λυμένα τα ζητήματα στο αμερικάνικό του κεφάλι.

Το ντοκυμαντέρ

Η αρχή

Το φίλμ ξεκινάει με καταπληκτικά πλάνα του Σαν Φρανσίσκο και της Golden Gate. Το εκπληκτικό αρχιτεκτόνημα, το κύμα, ο ουρανός, ο ήλιος, η ομορφιά της πόλης, ο κόσμος που περπατάει στη γέφυρα.
Κάποιοι μόνοι, άλλοι με συντροφιά, μιλάνε, γελάνε, ατενίζουν τη θέα, κι έπειτα ένας παχουλός τύπος, κουκουλωμένος σε ένα πορτοκαλί μπουφάν, πολύ γρήγορα περνάει τρέμοντας τα κάγκελα, στέκεται για κάποια δευτερόλεπτα στο διάζωμα, η κάμερα ζουμάρει, και εκείνος πέφτει στο νερό. Ακολουθούν μίνι συνεντεύξεις κάποιων σέρφερ που βρέθηκαν εκεί γύρω και μίας υπαλλήλου από κάποιο γραφείο απέναντι από τη γέφυρα. Λένε κοινοτοπίες και ο καθένας με την άμυνά του.

Το γέλιο πριν το τέλος

Μία οικογένεια μεταναστών με ένα μικρό παιδί και ένα μωρό κάνουν τον περίπατό τους και φωτογραφίζονται στη γέφυρα όταν ζητούν από μία κοπέλα να τους φωτογραφίσει. Εκείνη τους κοιτάει κατάματα, καγχάζει και πηδάει στο κενό. Μετά, η οικογένεια εμφανίζεται σε απαρτία μπροστά στην κάμερα, στο σπίτι τους πια, και περιγράφουν τι είδαν. Λένε για το τελευταίο της γέλιο και ο μικρός πετάγεται να πει πως "σα γορίλας γελούσε" η κοπέλα και την αναπαριστά. Η μαμά του τον μαλώνει γι'αυτό που είπε, αλλά ο σκηνοθέτης καταλαβαίνει πως είναι δυνατό σημείο η παρέμβαση του μικρού και δεν το κόβει.

Ήταν μία από τις γροθιές που ακόμα νιώθω στο στομάχι. Να υποφέρεις τόσο που ο θάνατος να μοιάζει ανακούφιση. Να βρίσκεις το θάρρος να φτύσεις τη ζωή. Κι έπειτα να σε μαγνητοσκοπούν κάμερες να πέφτεις σα σακί στο νερό και ένα παιδάκι να σε κοροϊδευει που έφυγες γελώντας σα γορίλας. Το γέλιο του τρελού που ξέρει, το γέλιο εκείνου που απαρνιέται τη ζωή. Ένα γέλιο που σχηματίσθηκε μέσα μου σαν αντίλαλος του θανάτου.


Η φώκια θεός

Ο Kevin Hines, ένα πιτσιρικάς γύρω στα 18 είχε διαγνωστεί με σχιζοφρένεια και ήταν σε φαρμακευτική αγωγή όταν κάποια μέρα πήδηξε από τη γέφυρα. Βρέθηκε στο βυθό αλλά δεν σκοτώθηκε (1). Ένιωσε κάτι να κολυμπά ανάμεσα στα πόδια του κι εκείνη τη στιγμή σκέφθηκε "δε πνίγηκα αλλά θα με φάνε οι καρχαρίες". Όμως αμέσως μετά κατάλαβε πως άναμεσα στα πόδια του βρισκόταν μια φώκια που δε σταματούσε να τον σπρώχνει προς την επιφάνεια, ώσπου τον περιμάζεψαν τα σωστικά συνεργεία.

Στη συνέντευξή του λέει πως από τότε πίστεψε στο Θεό, άλλαξε η ζωή του, πραγματικά πιστεύει πως ο θεός ήταν αυτός που τον τράβηξε στον αφρό με τη μορφή της φώκιας. Κι από τότε ο Kevin παραδίδει μαθήματα ανά την Αμερική σε σχολεία και ομάδες αλληλοβοήθειας (σαν αυτές στο Fight Club). Ο πατέρας του στη συνέντευξη έλεγε το εξής "ο γιος μου είχε σχιζοφρένεια, αλλά πάντα του έλεγα πως αυτή είναι μια θαυμάσια πάθηση γιατί δε θα σε σκοτώσει ποτέ και μπορεί να την ελέγχεις με τα φάρμακα". Το κακό είναι πως ακόμα το πιστεύει. Μεγάλη η χάρη της φώκιας πατέρα.

O τύπος με τα μαύρα

Η πιο συγκλονιστική ιστορία παίχθηκε γύρω από έναν τυπά. . Κάπου 27-28, μακρύ μαύρο μαλλί ως τη μέση, μαύρο δερμάτινο μπουφάν και παντελόνι, μπότες μαύρες, μαύρα γυαλιά. Γκοθάς. Η κάμερα τον δείχνει για 10' και βάλε να διασχίζει τη γέφυρα πάνω- κάτω, να κοιτάει κάτω, να φεύγει, να ξανάρχεται, να μιλάει στο κινητό. Κάποτε ανεβαίνει πάνω στο κιγκλίδωμα, ανοίγει τα χέρια σταυρό και πέφτει πίσω με την πλάτη. Κανείς άλλος από όσους είδα να πέφτουν δεν ανέβηκε με τόσο θάρρος πάνω στο κάγκελο, κανείς άλλος δεν άνοιξε τα χέρια διάπλατα στο θάνατο.

Οι οπερατέρ, εξασκημένοι πια να παρακολουθούν υποψήφια θύματα (της κάμερας θύματα, γαμημένοι αμερικάνοι, όχι θύματα επειδή διαφεντεύθηκαν το θάνατό τους), κόζαραν τον τύπο και ζούμαραν πάνω του. Από τη μία και την άλλη όχθη περίμεναν τα κοράκια να πέσει. Και δεν κάλεσαν τους μπάτσους να τον σταματήσουν. Εντάξει. Δικαίωμα στην επιλογή είπαμε. Αλλά μετά, μη βγαίνουν να λένε πως έσωσαν κάπου 6 άτομα καλώντας σε βοήθεια. Απλά και ξεκάθαρα ο Gene (έτσι νομίζω τον λέγανε τον τυπά με τα μαύρα) (2) θα έκανε την μεγάλη μπάζα για το ντοκυμανταίρ. Ο πρωταγωνιστής στο εξευτελιστικό θρίλερ που στήσανε ο Steel και η παρέα του. Και κανείς δεν ήταν κοροϊδο να τον εμποδίσει.

Μια ηλικιωμένη γυναίκα, ας την πούμε Ruth, με τη γοητεία παλιάς χίπισσας, γαλήνια και μελίρρυτη στον ατμοσφαιρικό εσωτερικό κήπο του σπιτιού της μιλά για τον Gene και την ιστορία του. Ζούσαν σε διπλανά σπίτια.

Η μητέρα του Gene έμεινε έγκυος σε μια εποχή που πάλευε έναν διαλυμένο γάμο, την κατάθλιψη, τη φτώχεια και τον αλκοολισμό. Αποφάσισε να κρατήσει το παιδί για να μπορέσει να κρατηθεί κι η ίδια στη ζωή, σαν παρηγοριά και σαν τελευταία διέξοδο. Ο Gene μεγαλώνοντας γίνεται αυτό που λένε εσωστρεφής, δεν αντέχει δηλαδή τις ανώφελες και γελοίες κοινωνικότητες, προτιμά τη μοναξιά του. Κι ούτε τον ήλιο και το φως θέλει. Έχει μόνιμα κλειστές τις μαύρες κουρτίνες του δωματίου του. Έχει εμμονή με την ιδέα της αυτοκτονίας, μιλά γι'αυτό και δε παύει να λέει "kill me, just kill me" μεταξύ σοβαρού και αστείου. Κάποτε η μητέρα του παθαίνει καρκίνο και πεθαίνει. Αργότερα, ο Gene βρίσκει δουλειά και μάλιστα που του άρεσε, όπως θα πουν οι φίλοι του σε άλλη συνέντευξη.

Λίγες μέρες όμως μετά τηλεφωνεί στη Ruth για να της πει πως ήρθε η ώρα να τελειώσει με όλα (finish it all), τηρώντας την υπόσχεση που της είχε δώσει κάποτε να την αποχαιρετήσει όταν θα έκανε το μεγάλο βήμα. Και το έκανε...


Θα ήθελα να πιστεύω στα παραμύθια για τη μετά θάνατο ζωή για να ζητούσα συγνώμη από όλους αυτούς που πλήρωσα εισιτήριο σε ένα -κουλτουριάρικο- σινεμά για να τους δω να πέφτουν από τη γέφυρα.


(1) Λέγεται ότι ο θάνατος από τη πτώση από τη γέφυρα προέρχεται από πολλαπλά κατάγματα λόγω ύψους και όχι πνιγμό αναγκαστικά.
(2) Δυστυχώς ξεχνάω πολλές πληροφορίες που ίσως να μην είναι μόνο λεπτομέρειες.