Δια βίου απορρύθμιση

Ο δημοσιοϋπαλληλικός κώδικας μεταβλήθηκε για τέταρτη φορά μέσα στη διάρκεια ενός χρόνου. Στα μέσα του προηγούμενου μήνα ψηφίστηκε ο Νόμος 4210/2013 του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, ο οποίος, μεταξύ άλλων, ρυθμίζει θέματα χορήγησης αδειών στον δημόσιο τομέα.

Αξίζει να επικεντρωθούμε στις μεταβολές που επήλθαν στις εκπαιδευτικές άδειες, οι οποίες καταδεικνύουν την εγγενή αντίφαση μεταξύ μεταρρυθμιστικής ρητορείας και... απορρυθμιστικής πρακτικής. Από τη μία, υποτίθεται η κυβέρνηση προάγει τη "διά βίου" εκπαίδευση και από την άλλη, όχι μόνο δεν δίνει κίνητρα, αλλά τροποποιεί έτσι τον νόμο, ώστε να αποτρέπει τους υπαλλήλους της από το συγκεκριμένο ζητούμενο.

Ως "εκπαιδευτικές άδειες" νοούνται, λοιπόν, αφενός οι άδειες που παρέχονται για υπηρεσιακή εκπαίδευση σε μεταπτυχιακό επίπεδο (άρθρο 4) και, αφετέρου, οι άδειες εξετάσεων (άρθρο 5). Αναλυτικότερα, οι εκπαιδευτικές άδειες χορηγούνταν για συμμετοχή σε μεταπτυχιακό κύκλο σπουδών ως υπηρεσιακή εκπαίδευση, ενώ οι άδειες εξετάσεων δίνονται προκειμένου να διευκολύνεται ο υπάλληλος στη λήψη πτυχίου ή και απολυτηρίου με το να διατίθεται μία μέρα άδειας για κάθε εξεταζόμενο μάθημα.

Και κάπου εδώ ξεκινάει ο παραλογισμός. Οι εκπαιδευτικές άδειες καταργούνται, ενώ οι άδειες εξεταστικής περικόπτονται. Ειδικότερα, οι μεν εκπαιδευτικές άδειες που έχουν χορηγηθεί μετά την 1η Σεπτέμβρη 2013 ανακαλούνται και αναστέλλεται οποιαδήποτε σχετική χορήγηση αδειών μέχρι το τέλος του 2014. Οι δε άδειες εξεταστικής μειώνονται σε 10 μέρες ανά έτος, έτσι ώστε δεν επαρκούν ούτε να καλύψουν την ανάγκη συμμετοχής στις εξετάσεις.

Σύμφωνα με τη μέχρι πρότινος ισχύουσα νομοθεσία (παρ. 2, άρθρο 60 του δημοσιοϋπαλληλικού κώδικα - Ν. 3528/2007), χορηγούνταν "στους υπαλλήλους που είναι μαθητές, σπουδαστές ή φοιτητές, προπτυχιακοί ή μεταπτυχιακοί" άδεια εξετάσεων μέχρι 20 εργάσιμες ημέρες κάθε έτος κατά την εξεταστική περίοδο.

Να διευκρινίσουμε ότι η άδεια δεν χορηγείται επ' άπειρον, αλλά όπως αναφέρει η ισχύουσα και η προηγούμενη διάταξη διατίθεται "για τον χρόνο φοίτησης και μέχρι δύο το πολύ εξάμηνα μετά τη λήξη του, εφόσον ο υπάλληλος εξακολουθεί να φοιτά". Δηλαδή, η ανώτατη διάρκεια ήταν ίση με τα έτη σπουδών του προγράμματος σπουδών της κάθε σχολής/τμήματος. Να επισημάνουμε επιπλέον πως για τη συγκεκριμένη άδεια ο υπάλληλος είναι και ήταν υποχρεωμένος να προσκομίζει τη σχετική βεβαίωση από το ίδρυμα όπου φοιτά. Αυτά, για να μη σπεύσει κάποιος να πει ότι ο νόμος εκτρέφει το φαινόμενο των "αιώνιων φοιτητών".

Έτσι, αν για παράδειγμα μία σχολή έχει περισσότερα από 5 μαθήματα ανά εξάμηνο, δηλαδή περισσότερα από 10 μαθήματα ανά έτος, τότε πολύ απλά ο υπάλληλος πρέπει να διαθέσει μέρες από την κανονική του άδεια για να συμμετάσχει στην εξεταστική. Δεν συζητάμε καν τη φοίτηση σε σχολές που έχουν υποχρεωτικές παρακολουθήσεις - για το συγκεκριμένο θέμα δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη. Επομένως, όχι μόνο δεν δίνεται κανένα κίνητρο για όσους επιθυμούν την επαγγελματική τους εξέλιξη, φοιτώντας σε ανώτερη βαθμίδα, αλλά αποτρέπονται ακόμη κι από τις εξετάσεις.

Θα είχε ενδιαφέρον, με την ευκαιρία, να μάθουμε με ποιον τρόπο αξιοποιούνται οι απόψεις που κατατίθενται στην ανοιχτή διαβούλευση, στον ιστότοπο της ανοιχτής διακυβέρνησης, το γνωστό opengov. Μια σύντομη ματιά, πάντως, στα όσα γράφτηκαν δίνει την εντύπωση πως οι ενδιαφερόμενοι ωρύονταν για την αδικία που θα υποστούν.

Δυστυχώς, η καθ' ύλην αρμόδια υπηρεσία, επιφορτισμένη και με την επεξεργασία των αποτελεσμάτων της διαβούλευσης, η Μονάδα Τεκμηρίωσης και Καινοτομιών του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης, αν και παρέχει πρόσβαση στο επιστημονικό της έργο για το κοινό, δεν προσφέρει σχετικές πληροφορίες στο «αποθετήριο μελετών». Τίθεται άρα άλλο ένα ερώτημα, βάσει ποιου σκεπτικού, ποιων δεδομένων κατέληξαν στη συγκεκριμένη απόφαση.

Συμπερασματικά, εστιάζοντας σε μια περίπτωση, μπορεί να διαπιστωθεί πώς η κυβερνητική ρητορεία έρχεται σε ευθεία αντίθεση με το κυβερνητικό έργο, πως η διαβόητη μεταρρυθμιστική ατζέντα παράγει στην πράξη απορρύθμιση, πως η επαγγελία της "διά βίου εκπαίδευσης" καταστρατηγείται πρακτικά από την ίδια την κυβέρνηση.

Αυγή, 6/12/2013