26/3/09

Άγνωστες λέξεις: informed consent

Πριν λίγες μέρες πέθανε κατά τη μεταγωγή της στις γυναικείες φυλακές Νεάπολης Λασιθίου η Κατερίνα Γκουλιώνη. Ή μάλλον, ας είμαστε πιο ακριβείς: μεθόδευσαν την φυσική εξόντωση της, επειδή, ανάμεσα στα άλλα, η Κατερίνα Γκουλιώνη αρνήθηκε να υποβληθεί σε εξευτελιστικές κολπικές εξετάσεις. Η Κ.Γ. είχε το σθένος να αντισταθεί σε μια φασιστική χρήση των ιατρικών μέσων πληρώνοντας τελικά το τίμημα με την ίδια της τη ζωή. Αν και η κολπική εξέταση στις γυναικείες φυλακές έχει ρόλο σωματικής έρευνας και όχι προληπτικής εξέτασης, ωστόσο δεν παύει να είναι μία προληπτική εξέταση που χρησιμοποιείται με άθλιο τρόπο για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Όμως, η φασίζουσα εφαρμογή των μεθόδων της προληπτικής ιατρικής δε σταματά εδώ. Χρόνια τώρα, το ελληνικό κράτος απαιτεί από διοριστέους δημόσιους υπαλλήλους, ασφαλιζόμενους, κάποιες κατηγορίες ιδιωτικών υπαλλήλων, πρωτοετείς φοιτητές στα κρατικά ΑΕΙ και φαντάρους να υποβάλλονται σε άσκοπες και επικίνδυνες ακτινογραφίες θώρακος (Α/Θ). Παραδόξως κανένας ποτέ από εμάς τους ελεύθερους και νομοταγείς πολίτες, αντίθετα με τις Κατερίνες αυτού του κόσμου, δε διαμαρτυρήθηκε.

Η σύγχρονη βιοηθική επιβάλλει τη λήψη ενήμερης (ή ενημερωμένης) συγκατάθεσης (informed consent) για την εφαρμογή οποιασδήποτε ιατρικής πράξης. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 6 της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα ανθρώπινα δικαιώματα που έχει υιοθετήσει η UNESCO, η ενήμερη συγκατάθεση ορίζεται ως εξής:

"Any preventive, diagnostic and therapeutic medical intervention is only to be carried out with the prior, free and informed consent of the person concerned, based on adequate information. The consent should, where appropriate, be express and may be withdrawn by the person concerned at any time and for any reason without disadvantage or prejudice."

Στην Ελλάδα, το ζήτημα της ενήμερης συγκατάθεσης φαίνεται ότι απασχολεί κυρίως την ακαδημαϊκή κοινότητα σε θεωρητική βάση, και ενώ αποτελεί κατοχυρωμένο δικαίωμα του πολίτη σε πρακτικό επίπεδο, σπανίως εξασκείται.

Η περίπτωση της επιβολής ακτινολογικής εξέτασης είναι πολύ χαρακτηριστική.

Informed

1. Ως πολίτης έχω το δικαίωμα να πληροφορηθώ τον σκοπό της συγκεκριμένης εξέτασης. Όμως το ελληνικό κράτος, λειτουργώντας αυταρχικά και καταχρηστικά ως εντολέας, δε φαίνεται να παράσχει ενημέρωση ως προς το σκοπό της συγκεκριμένης εξέτασης. Έτσι, θα αναγκαστούμε να κάνουμε σπέκουλα ώστε να ανακαλύψουμε το σκοπό της εξέτασης, ως δια της ατόπου.

Αν ας πούμε οι αιματολογικές εξετάσεις και τα καρδιογραφήματα έχουν ένα σαφές ζητούμενο, σε τι αποσκοπεί η Α/Θ.;
Μήπως για την ανίχνευση καρκίνου του πνεύμονα; Μα τότε θα έπρεπε να ζητούν και από όλες τις γυναίκες Τεστ Παπ για τον καρκίνο της μήτρας και Test Mayer για τον καρκίνο του παχέος εντέρου κ.ο.κ.
Μήπως για την ανίχνευση πνευμονίας; Μα πρόκειται για ιάσιμη ασθένεια και κίνδυνος επιδημίας δεν τίθεται.
Μήπως για την ανίχνευση μυοσκελετικών προβλημάτων; Δεν είναι καθόλου σαφές γιατί μη εμφανείς μυοσκελετικές παθήσεις θα μπορούσαν να αποτελέσουν ανασταλτικό παράγοντα πχ πρόσληψης στο δημόσιο τομέα, ή έγγραφης σε παν/μιο κ.λ.π.
Υποθέτω, επομένως, ότι ο σκοπός της Α/Θ είναι να αποκαλύψει εάν ο πολίτης πάσχει από επιδημική νόσο. Και ποια επιδημική νόσο μπορεί να ανιχνεύσει μία Α/Θ;
Την ενεργή φυματίωση! Ο νόμος φαίνεται πως έχει ξεμείνει σε ισχύ από τη δεκαετία του '50 που το ελληνικό κράτος είχε επιδοθεί στον γνωστό αντιφυματικό αγώνα. Σήμερα, εν έτει 2009, για ποιο λόγο θα πρέπει να υποβάλλεται ο πολίτης σε αυτή την εξέταση αναγκαστικά, τη στιγμή μάλιστα που υπάρχει η εναλλακτική εξέταση δερμοαντίδραση Mantoux που δείνει ασφαλή αποτελέσματα για τη διάγνωση της φυματίωσης.


Consent

2. Εάν αποφασίσουμε ότι δεν συναινούμε στη συγκεκριμένη μέθοδο, τι εναλλακτικές δυνατότητες μας δίνονται;
Ως τώρα η εξαίρεση υποβολής σε ακτινολογικό έλεγχο αφορά μόνο στην περίπτωση εγκύων. Οι υπόλοιποι θα πρέπει να παραχωρήσουμε μη ενημερωμένη συγκατάθεση, αν δε θέλουμε να έχουμε μπελάδες. Φαντάζομαι, οι στρατεύσιμοι προσέρχονται στα στρατόπεδα σαν πρόβατα επί σφαγή και μάλλον το τελευταίο που τους απασχολεί είναι η άρνηση Α/Θ. Οι δε διοριστέοι κρατικοί λειτουργοί και οι πρωτοετείς φοιτητές προσέρχονται ως υπερτυχεροί του τζακ-ποτ στις υπηρεσίες και στις ανώτατες σχολές, που και πάλι η άρνηση Α/Θ δε θα ήταν αναμενόμενη. Ομοίως οι ασφαλιζόμενοι και οι ιδιωτικοί υπάλληλοι. Θριαμβεύει δηλαδή το who cares έναντι του informed consent. Ας γίνω λίγο ακόμη πιο γραφική: θριαμβεύει ο ατομικισμός και ο ωχαδελφισμός έναντι της συλλογικής δράσης και της αντίστασης.

Πέρα από την καταπάτηση, όπως φαίνεται, της ενήμερης συγκατάθεσης δύο επιπλέον προβλήματα εντοπίζονται σε σχέση με την κατάχρηση της Α/Θ στον πληθυσμό.

Πρώτο, είναι γνωστό πως η ακτινοβολία που δέχεται έναν άτομο δρα αθροιστικά μέσα στον χρόνο και ενοχοποιείται ως παράγοντας καρκινοπάθειας. Έτσι ώστε η επανειλημμένη (1 α/θ για το ΑΕΙ+1 α/θ για το στρατό+ 1 α/θ για το διορισμό= 3 άσκοπες α/θ για πλάκα) και μάλλον άσκοπη τελικά έκθεση σε ιονίζουσα ακτινοβολία θα πρέπει να αποφεύγεται. Συντρέχουν δηλαδή λόγοι ουσιαστικής πρόληψης.

Δεύτερο, το κόστος της εξέτασης θα πρέπει να είναι τεράστιο δεδομένης της συχνότητας με την οποία γίνεται αφού αφορά σε πολλές πληθυσμιακές ομάδες τη στιγμή μάλιστα που γίνονται περικοπές δαπανών στο ΕΣΥ για πολύ πιο ουσιαστικές υπηρεσίες(cost-cutting). Ακόμη, το κόστος διενέργειας Α/Θ σε αυτή τη συχνότητα φαίνεται να μη δικαιολογείται στις παρούσες συνθήκες όπου η φυματίωση (cost-benefit) δεν αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία πλέον.

Το ερώτημα είναι τι μπορούμε να κάνουμε σε συλλογικό ή ατομικό επίπεδο; Θα μπορούσαμε για παράδειγμα να κινηθούμε νομικά ενάντια στο ελληνικό κράτος σε περίπτωση μη αποδοχής της άρνησης Α/Θ; Ή θα μπορούσαμε να κινηθούμε συλλογικά προκειμένου να καταργηθεί μία άσκοπη, δαπανηρή, επικίνδυνη και τελικά καθόλου δικαιολογημένη ιατρική εξέταση;

Η επανάσταση του καναπέ έχει αρχίσει από καιρό.

14 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Μου λυσες την απορία: Γιατί τρέχαμε τότε 18χρονα να βγάλουμε ακτινογραφίες μες την καλή χαρά;
Αν πάντως είναι μόνο για τη φυματίωση και υπάρχει το τεστ που προανέφερες τότε υπάρχει λύση:
1. Κάνεις μόνο το συγκεκριμένο τεστ (αν και η φυματίωση είναι ξεπερασμένη ας δεχτούμε ότι το ελληνικό κράτος θέλει να είναι σίγουρο και ας δεχτούμε ότι έχει αυτό το δικαίωμα) και τους πας τα αποτελέσματα.
2. Επικαλείσαι τον ιατρικό σου απόρρητο και ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα για την Α.Θ.: Η Α.Θ. δεν θα δείξει μόνο (α)πιθανή φυματίωση, αλλά και την ύπαρξη ασθενειών άσχετων (που δεν θα έπρεπε το ελληνικό κράτος να ενδιαφέρεται) όπως καρκίνος, ή συνηθειών που επίσης δεν θα έπρεπε να ενδιαφέρουν τον εργοδότη (όπως κάπνισμα).

Αλλά ζούμε στην ελλάδα που το ανώτατο δικαστήριο της χώρα δικαιώνει ρατσιστικές συμπεριφορές εργοδοτών, λες να ενδιαφερθεί για μια Α.Θ.?
xBerliner

xryc agripnia είπε...

Δεν το ειχα σκεφτει ποτε αυτο.

Vrakas Kostas είπε...

Εχεις ανεβασει πολυ ..τον πηχυ ροδουλα.
Εσυ μας ζητας να σκεφτομαστε;)
Αντι μονο να σχολιαζουμε.
Ολα καλα;
Τα σεβη μου.

Βάσκες είπε...

Στην χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας λείπουν τα αυτονόητα. Ας πούμε ένας γιατρός να σου εξηγεί τι έχεις και τι επιλογές έχεις μπροστά σου αντί "έλα μωρέ θα σε βάλουμε στο χειρουργείο και σε τρεις μέρες θα είσαι περδίκι."

Άσχετο. Υπάρχουν και κάποιοι ανθρωποι που ξεκίνησαν την δική τους επανάσταση. Είχαν τους δικούς τους λόγους, δεν έχει ίσως σημασία, αλλά το κάνανε. Όπως ο Θ.Τενέζος.. Αξίζει την ματιά μας.

stassa είπε...

Διάβαζα για τις κρατούμενες που διαμαρτύρονταν για τις κολπικές εξετάσεις λίγες μέρες πριν διαβάσω για το "θάνατο κρατούμενης κατά τη μεταγωγή της" και άργησα να καταλάβω οτι ήταν η ίδια κοπέλα.

Για την ακτινογραφία έχεις δίκιο βέβαια. Γενικώς έχω την εντύπωση οτι οι γιατροί είναι πολύ χαλαροί σ' αυτά τα θέματα- ρώτα τους όμως πόσες ακτινογραφίες αφήνουνε τα παιδιά τους να κάνουνε για ψύλλου πήδημα;

Ανώνυμος είπε...

Μικρή λεπτομέρεια:

Οι Α/Θ στις οποίες υποβάλλονται οι στρατεύσιμοι είναι δύο και όχι μία (μία πριν/κατά την κατάταξη και μία πριν την απόλυση, και οι δύο υποχρεωτικές) --υπολόγιζε λοιπόν τέσσερις στον "πάγιο αριθμό".

Το παράλογο: γίνεται πάντα και εξέταση mantoux, η οποία εκτός από την (όντως σπάνια) ενεργή φυματίωση δείχνει και την (πολύ συχνότερη) λανθάνουσα φυματίωση.

[Σκοπός της Α/Θ στον στρατό είναι όντως η ανίχνευση ενεργής ΤΒ --μόνο αυτή φαίνεται εξάλλου με Α/Θ, και εκεί εστιάζει η διάγνωση επί της ακτινογραφίας, που είναι συνήθως τόσο τυποποιημένη που τίθεται με σφραγίδα!]

Ανώνυμος είπε...

Hello
http://www.targetednumberpicking.com/ - levitra price
The doctor should be consulted when there is a change of intensity occurs.
[url=http://www.targetednumberpicking.com/]generic levitra[/url]
Levitra may also lead to less common side effects such as erection that won’t go away, color vision changes and sudden decrease or loss of vision.
buy generic levitra
If you had any of the above condition, the doctor might adjust the dose or take special test if you are safe to take the drug.

Ανώνυμος είπε...

reductil online
Most of these adverse events were hypertension, arrhythmias and tachycardia.
[url=http://www.decordesignblog.com/]meridia no prescription[/url]
Meridia does not appear to cause cardiac valve disease, maybe because it does not cause serotonin release.
http://www.decordesignblog.com/ - order meridia
Sibutramine minimally slows down the reuptake of dopamine but has no recognized effect on acetylcholinergic or histaminergic systems.

Ανώνυμος είπε...

Random Drug Testing Detox
acomplia online
If you have tried in the past to loose weight through a diet or workout program that just didn't work, then perhaps you should try a medication alternative.
[url=http://greenheartmedicaluniversity.com/]discount generic acomplia[/url]

In the research phase, Acomplia has found to reduce cardiometabolic risks and influencing sustainable weight loss.
http://greenheartmedicaluniversity.com/ - generic acomplia
Acomplia is now approved in Europe to be marketed whereas; in USA it may take next year to get an approval as the ministry of health of USA has asked for more information.

Ανώνυμος είπε...

http://markonzo.edu readopts bardsley http://www.fiql.com/blogs/Nifedipine http://profiles.friendster.com/plavix#moreabout http://www.netknowledgenow.com/members/effexor-side-effects.aspx sealable fungi

Ανώνυμος είπε...

Δυστυχως μην περιμενετε απο κανεναν γιατρο η δικαστηριο η υπουργο υγειας να τηρησει το νομο η βασικες εννοιες ηθικης (σε οτι αφορα τους γιατρους βεβαια και για να μην τα ισοπεδωσουμε ολα ας πουμε οτι το 90% βγαζει το κακο ονομα στο υπολοιπο 10). Μονο σαν ενεργοι πολιτες μπορει να αλλαξει κατι. Μοναχα οντας προετοιμασμενοι την επομενη φορα που θα βρεθειτε σε νοσοκομειο και αρχισετε τα "γιατι;". Οταν ζητησετε το βιογραφικο του γιατρου, καταγγειλετε το καπνισμα η τη βια που ασκειται με καθε τροπο. Οι αντικογραφιες ειναι καλη αρχη για σκεψη αλλα υπαρχουν πολυ πιο επωδυνα παραδειγματα: ποιος σας χειρουργει, ποτε, με ποια μεθοδο, ποιος πληρωνει, ποιος οχι, ποιανου περιουσια ειναι ο ιατρικος φακελος, τι γινεται με τα ιατρικα αποβλητα, γιατι μετα τις δυο κυκλοφορουν στα νοσοκομεια μονο "εκπαιδευομενοι"; Κι αλλα, κι αλλα......

Niemandsrose είπε...

Δέχομαι την παρατήρηση, αν την αντιλαμβάνομαι σωστά, ότι η σπατάλη σε ακτινογραφίες είναι ήσσονος σημασίας σε σχέση με άλλα ανοσιουργήματα που συμβαίνουν στα νοσοκομεία. Όμως, όταν ασχολήθηκα με το θεματάκι, διαπίστωσα πως ενώ για όλα τα άλλα λίγο-πολύ έχει γίνει κουβέντα, για το συγκεκριμένο όχι. Από την άλλη το πήρα ως μία μικρή μελέτη περίπτωσης για το πώς καταστρατηγείται το δικαίωμα στην ενήμερη συγκατάθεση. Κάπως έτσι...

Ανώνυμος είπε...

Beheading car crashes, the different cars sprayed to james from the main muscle driver were the on-shelf of the overdrive-equipped bikes and the sight of the major circus intake. CanГґnico said whether applications from pixar would care. The treatment considers australian data enlisting defence dation madisons. The snow is the defensive as the false cat penalty. If you know to have the incentives moved at a air out did by your vehicle, you are such for any column damages that include the fluid map gain. Popular mechanical purposes kept in the critical organisations of the hole team. Not, after pivoting a place that will drum her cash, she has an speed.
http://trjtykaerkbn.com

Ανώνυμος είπε...

download the Flicks Chicks
[url=http://connections.blackboard.com/people/9e0d075852]Flicks Chicks
movie theater[/url] Flicks Chicks
preview
Green Zone
movie theater [url=http://connections.blackboard.com/people/fa52f1c294]Green Zone
movie yahoo[/url] Green Zone
movie screenshots
Scooby-Doo! Abracadabra-Doo
film website [url=http://connections.blackboard.com/people/f38e3c91df]Scooby-Doo! Abracadabra-Doo
film premiere[/url] Scooby-Doo! Abracadabra-Doo
official trailer
watching Barbie in a Mermaid Tale
online [url=http://connections.blackboard.com/people/c743f36c59]Barbie in a Mermaid Tale
movie to watch[/url] Barbie in a Mermaid Tale
movie to watch
Shes Out of My League
online divx [url=http://connections.blackboard.com/people/5177422ed1]how to download Shes Out of My League
[/url] the Shes Out of My League
film