24/2/13

Οι πιο δικοί μας ξένοι

Το μήνυμα είναι πια σαφές. Θα πρέπει να στραφούμε στο εξωτερικό για να μάθουμε τι συμβαίνει στο εσωτερικό. Εδώ, δημοσιογράφοι των ανεξάρτητων μέσων και όσων δεν κινούνται από τα γνωστά εκδοτικά συμφέροντα διώκονται ή εκβιάζονται. Όχι πως είναι καινοφανές, αλλά πια γίνεται ξεδιάντροπα, προκλητικά, ρεβανσιστικά. Εδώ, η διανόηση, εκτός από λιγοστές αλλά φωτεινές εξαιρέσεις, που όλοι λίγο-πολύ γνωρίζουμε, βυθίζεται στη σιωπή, αποσύρεται από τον δημόσιο λόγο, συνθηκολογεί, απογυμνώνεται.
Έρχεται μια διεθνής οργάνωση, οι Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα, για να επισημάνει το προφανές, πως η ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα περιστέλλεται δραματικά. Έρχεται ο Guardian να δημοσιοποιήσει τους βασανισμούς στη ΓΑΔΑ, και απειλείται με μήνυση από τον Δένδια. Κατατίθεται αγωγή κατά της Αυγής με δικηγόρο τον Βορίδη, ο Βαξεβάνης συλλαμβάνεται, ο Χαραλαμπόπουλος του Unfollow καταγγέλει ότι ο ίδιος και το περιοδικό δέχονται μαφιόζικες απειλές, το Jungle Report βλέπει ρεπορτάζ του να διαγράφεται από τη Google, μετά από σχετική αγωγή του Βαρδή Βαρδινογιάννη. Η επιχείρηση φίμωτρο έχει φτάσει πια ως το Λονδίνο και την Καλιφόρνια.
Παράλληλα, οι φωνές από το εξωτερικό πληθαίνουν. Πριν ένα χρόνο υπογράφεται έκκληση από 120 προσωπικότητες της Γερμανίας με τίτλο «Δημοκρατία αντί για δημοσιονομικό Σύμφωνο», ζητώντας να μην κυρωθεί το Σύμφωνο καθώς «ό,τι συμβαίνει στην Ελλάδα απειλεί ολόκληρη την Ευρώπη» και παραλληλίζουν τη σύγχρονη ιστορική συγκυρία με τη δεκαετία του 1930. Το Δεκέμβρη του 2012 μια διεθνής οργάνωση με έδρα το Παρίσι, το Ευρωπαϊκό Αντιρατσιστικό Κίνημα, συντάσσει ανοιχτή επιστολή κατά του νεοναζισμού, την οποία συνυπογράφουν προσωπικότητες παγκόσμιου κύρους, μεταξύ των οποίων ο Ντάριο Φο και ο Μπερνάρ-Ανρί Λεβύ.
Πριν λίγες μέρες, ο Μαρκ Μαζάουερ, καθηγητής Ιστορίας στο Κολούμπια, έρχεται σε ανύποπτη στιγμή να βάλει τα πράγματα στη θέση τους: η θεωρία των άκρων, που με θέρμη επαναλαμβάνεται από συστημικούς δημοσιογράφους και ντόπιους ανθυποδιανοούμενους, έλκει την καταγωγή της από την ψυχροπολεμική θεωρία του ολοκληρωτισμού. Την ίδια περίοδο, επανέρχεται ο αμερικανός νομπελίστας οικονομολόγος Πωλ Κρούγκμαν να μιλήσει για «ανήθικο πείραμα σε ανθρώπους με παγκόσμια εμβέλεια» και να καταλογίσει «παράνοια» στη Γερμανία για τα μέτρα λιτότητας που επιβάλλει στην Ελλάδα. Περίπου στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται οι τοποθετήσεις του Σλάβοϊ Ζίζεκ λίγους μήνες νωρίτερα, ενώ ο Νόαμ Τσόμσκυ έχει δηλώσει σε συνέντευξη: «Η τρόικα θέλει να σας καταστρέψει».
Από τον κόμη Σανταρόζα, τον ιταλό επαναστάτη που σκοτώθηκε στην πτώση της Σφακτηρίας το 1825, ως τον γάλλο λογοτέχνη και περιηγητή Σατωμπριάν που συνέταξε τον ίδιο χρόνο το «Υπόμνημα περί της Ελλάδος» και το οποίο λειτούργησε ως επαναστατικό μανιφέστο, ως τον Λόρδο Βύρωνα και τον Βίκτορα Ουγκώ, οι επονομαζόμενοι φιλέλληνες, συμπαραστάθηκαν στον ξεσηκωμό των Ελλήνων ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Άραγε όσοι από τους κοτζαμπάσηδες πρότασσαν το προσωπικό συμφέρον πάνω από το κοινό καλό, θα έβλεπαν με συμπάθεια τους ξένους υπηκόους που υποστήριζαν την Επανάσταση, όταν διέβλεπαν πως η ανατροπή της καθεστηκυίας τάξης θα επέφερε απώλεια των αξιωμάτων και των προνομίων τους;
Περισσότερο από έναν αιώνα μετά, μια σειρά επιφανών διανοητών, μεταξύ των οποίων ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ, ο Ναζίμ Χικμέτ, ο Πάμπλο Νερούντα, ο Ζαν-Λυκ Γκοντάρ, ο Τσάρλι Τσάπλιν, ο Πωλ Ελυάρ και ο Ζαν Κοκτώ κινητοποιούνται προκειμένου να σωθεί από το εκτελεστικό απόσπασμα ο Νίκος Μπελογιάννης, ενώ η κυβέρνηση Πλαστήρα λαμβάνει δεκάδες χιλιάδες τηλεγραφήματα διαμαρτυρίας απ’ όλο τον κόσμο. Αλλά από το παγκόσμιο κίνημα αλληλλεγύης δε θα σωθεί η ζωή του Μπελογιάννη, θα διασωθεί το σκίτσο του Πικάσο του ανθρώπου με το γαρύφαλλο. Τι ήξερε στο κάτω-κάτω, περισσότερο από την Εστία,ο κάθε Σαρλώ;
Κι αργότερα, στον αντιδικτατορικό αγώνα, θα συμβάλλουν και πάλι οι πιο δικοί μας ξένοι. Αρχές του ’69 ο Σαρτρ εκδίδει ειδικό τεύχος του περιοδικού Les temps modernes αφιέρωμα στην πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα ώστε να στρέψει το ενδιαφέρον της διεθνούς ακαδημαϊκής κοινότητας, και όχι μόνο, στη Χούντα. Η Deutsche Welle παρέχει χώρο ελεύθερης έκφρασης στην ελληνική εκπομπή που μεταδιδόταν καθημερινά στα χρόνια της δικτατορίας. Ο Γκύντερ Γκρας διαβάζει τον πύρινο λόγο του κατά της δικτατορίας προσκεκλημένος στην Αθήνα την άνοιξη του ’72. Η Οριάνα Φαλάτσι προβάλλει διεθνώς τον Παναγούλη αλλά και το αντιδικτατορικό κίνημα, για να προσθέσω ακόμη μια περίπτωση σ’ αυτή την ενδεικτική σταχυολόγηση.
«Επί ενάμιση περίπου αιώνα, οι ξένες δυνάμεις, με την παρέμβασή τους ή με τη βοήθειά τους ήταν σχεδόν πάντα λίγο πολύ υπεύθυνες για τη γέννηση ή την επίλυση των κρίσεων που γνώρισε η Ελλάδα» γράφει ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς προοικονομώντας ήδη από τις πρώτες σειρές του βιβλίου του την Ελληνική τραγωδία: από την απελευθέρωση ως τους συνταγματάρχες. Την ίδια στιγμή, οι άλλοι ξένοι, οι πιο δικοί μας ξένοι, διανοητές, οργανισμοί, δίκτυα, μμε και οι λαοί θα εμφανίζονται διαχρονικά ως deus ex machina. Κατανοούν, συναισθάνονται και στέκονται συμπαραστάτες, αρωγοί, εμπνευστές, αλληλέγγυοι. Και οι πιο ξένοι από τους δικούς μας, ακόμη πασχίζουν να μας πείσουν πως δεν πρόκειται για τραγωδία.

3 σχόλια:

Evi Voulgaraki είπε...

Οι πιο ξένοι δικοί μας, αυτοί που μας πληγώνουν πάντα περισσότερο...

J95 είπε...

"Πριν λίγες μέρες, ο Μαρκ Μαζάουερ, καθηγητής Ιστορίας στο Κολούμπια, έρχεται σε ανύποπτη στιγμή να βάλει τα πράγματα στη θέση τους: η θεωρία των άκρων, που με θέρμη επαναλαμβάνεται από συστημικούς δημοσιογράφους και ντόπιους ανθυποδιανοούμενους, έλκει την καταγωγή της από την ψυχροπολεμική θεωρία του ολοκληρωτισμού. "

Αν είχε περάσει λίγες ώρες χτισμένος στο γραφείο του από φοιτητές που εμποδίζουν την εφαρμογή δημοκρατικά ψηφισμένου νόμου, ή σαπισμένος στο ξύλο επειδή η κόμμωσή του έμοιαζε "φασιστική", ίσως να του ερχόταν στο μυαλό και μια λίγο πιο πρόσφατη καταγωγή.

Αλλά είναι πάρα πολύ κλασικό χαρακτηριστικό των ακραίων (αριστερών ή δεξιών) τα εγκλήματα της πλευράς τους να μην τα βλέπουν καν σαν τέτοια. Ο υποβιβασμός των εγκλημάτων είναι η πρώτη δουλειά κάθε καλού αρνητή.

J95 είπε...

Παρ' όλα αυτά ας δούμε και λίγο πιο αναλυτικά τι λέει ο Μαζάουερ (μεταξύ άλλων), γιατί ΔΕΝ είπε ότι οι αριστεροί είναι αθώα πιτσουνάκια ή μη-άκρο, είπε μόνο ότι είναι ψιλοάσχετοι με την άνοδο του άλλου άκρου:

But precisely because we are in a new and more violent phase of public life, I think it is hard to treat the throwing of Molotov cocktails at the police, still less armed attacks on people’s homes or offices or shops, with the kind of almost benign toleration that was common in the past. The same applies to political rhetoric as well. For the left there is a serious question or two to be faced. When you use a rhetoric of violence – of overthrowing the state, of a new insurgence, of striking at collaborators – that is drawn from an earlier epoch, a time of real revolutions and real wars – do you mean what you say? Do you want war? And, if so, are you sure you can win? If not, then – and here we come to the crux of things – how do you talk and think more productively about the possibilities for a real and radical transformation of capitalism that the current crisis of institutions and ideas calls out for? In my view, dreaming of playing some heroic role in a new, and this time victorious 1917, or 1944, is not the answer and we have to consign those dates to history and not continue to use them as guides to action.